Του Νίκου Σακελλαρίου, συνεργάτη του Taxheaven
Οι πληθωριστικές πιέσεις, η αύξηση της αβεβαιότητας που περιβάλλει τις εξελίξεις σε γεωπολιτικό και ενεργειακό επίπεδο καθώς και η συνακόλουθη ομαλοποίηση της νομισματικής πολιτικής επηρεάζουν τη χρηματοοικονομική κατάσταση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Η αύξηση του κόστους λειτουργίας των επιχειρήσεων, η μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, αλλά και το υψηλότερο κόστος χρηματοδότησης των επενδύσεων, λειτουργούν ως αντίρροπες δυνάμεις στην ενίσχυση της κερδοφορίας των τραπεζών και διαμορφώνουν προοπτικές για χαμηλότερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης. Στο πλαίσιο αυτό, ο τραπεζικός τομέας καλείται να προσαρμοστεί άμεσα, αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις που τον περιβάλλουν.
Σε υψηλά επίπεδα τα Μη Εξυπηρετούμενα Δάνεια
Το υψηλό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση για τον τραπεζικό τομέα. Η σημαντική αποκλιμάκωση του αποθέματος ΜΕΔ έχει μειώσει αισθητά το δείκτη ΜΕΔ (Ιούνιος 2022: 10,1%), εντούτοις οι ενέργειες των τραπεζών θα πρέπει να συνεχιστούν προκειμένου να επιτευχθεί σύγκλιση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Επιπρόσθετα, η επιδείνωση των οικονομικών προοπτικών επιτείνει την αβεβαιότητα σχετικά με την ικανότητα εξυπηρέτησης του χρέους των μη χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων και των νοικοκυριών. Κατά συνέπεια, οι τράπεζες ενδέχεται να αντιμετωπίσουν εκ νέου επιδείνωση της ποιότητας των στοιχείων ενεργητικού τους με τη δημιουργία νέων ΜΕΔ.
Δυσκολεύουν οι συνθήκες ρευστότητας στο τραπεζικό σύστημα
Το α’ εξάμηνο του 2022, οι συνθήκες ρευστότητας του τραπεζικού τομέα παρουσίασαν μικτή εικόνα. Η πρόσβαση στις αγορές χρήματος και κεφαλαίων για άντληση χρηματοδότησης κατέστη δυσχερέστερη στο πλαίσιο της ομαλοποίησης της νομισματικής πολιτικής. Ωστόσο, οι καταθέσεις συνέχισαν την ανοδική τους πορεία (Σεπτέμβριος 2022: 185,5 δισεκ. ευρώ), αντικατοπτρίζοντας την ισχυρή οικονομική ανάπτυξη και την πιστωτική επέκταση, κυρίως προς τις επιχειρήσεις.
Η κεφαλαιακή επάρκεια των τραπεζικών ομίλων υποχώρησε οριακά και ο Δείκτης Κεφαλαίου Κοινών Μετοχών της Κατηγορίας 1 (Common Equity Tier 1 ratio – CET1 ratio) σε ενοποιημένη βάση διαμορφώθηκε σε 13,2% τον Ιούνιο του 2022 από 13,6% το Δεκέμβριο του 2021 και ο Συνολικός Δείκτης Κεφαλαίου (Total Capital Ratio) σε 15,9% από 16,2% αντίστοιχα. Η μείωση αυτή οφείλεται κυρίως στην αύξηση του σταθμισμένου ως προς τον κίνδυνο ενεργητικού, καθώς η επίπτωση από τη σταδιακή εφαρμογή του Διεθνούς Προτύπου Χρηματοοικονομικής Αναφοράς 9 (ΔΠΧΑ 9) στα εποπτικά ίδια κεφάλαια αντισταθμίστηκε από την ενσωμάτωση των κερδών χρήσης. Συγκεκριμένα, το α’ εξάμηνο του 2022 οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι κατέγραψαν κέρδη μετά από φόρους και διακοπτόμενες δραστηριότητες ύψους 2,3 δισεκ. ευρώ, έναντι ζημιών 4,0 δισεκ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2021.
Οι ενέργειες στο πλαίσιο υλοποίησης των στρατηγικών των τραπεζών για περαιτέρω αποκλιμάκωση του αποθέματος ΜΕΔ (μετά τη λήξη του προγράμματος παροχής εγγυήσεων “Ηρακλής”) με τυχόν απευθείας πωλήσεις ΜΕΔ θα έχουν πιθανόν μεγαλύτερη κεφαλαιακή επιβάρυνση. Συνεπώς, στο δυσχερέστερο περιβάλλον που διαμορφώνεται για την άντληση χρηματοδότησης από τις αγορές χρήματος και κεφαλαίων, καθίσταται προτεραιότητα η ικανότητα των τραπεζών για εσωτερική δημιουργία κεφαλαίου με την ενίσχυση της οργανικής κερδοφορίας.
Τέλος, η ποιότητα των εποπτικών ιδίων κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών παραμένει χαμηλή, καθώς τον Ιούνιο του 2022 οι οριστικές και εκκαθαρισμένες αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις (Deferred Tax Credits – DTCs) ανέρχονταν σε 14 δισεκ. ευρώ, αντιπροσωπεύοντας το 58% των συνολικών εποπτικών ιδίων κεφαλαίων.
Πηγη: Taxheaven
