Φορολογία εισοδήματος - Γενικά

Ρύθμιση για ληξιπρόθεσμα χρέη

Από το Editοrial  του Περιοδικού "Λογιστική Prosvasis" – τεύχος 336
Απ. Αλωνιάτης

Το Υπουργείο Οικονομικών εξέδωσε πρόσφατα σχετική εγκύκλιο που αφορά στις τροποποιήσεις για τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων χρεών. Στόχος της εγκυκλίου αφενός η ενημέρωση του κοινού και αφετέρου η τόνωση των εσόδων του κράτους.
Οι αλλαγές που επιφέρει η εγκύκλιος συνοψίζονται στα εξής:

· Υπάγονται όλες οι ληξιπρόθεσμες οφειλές των προηγούμενων ετών.
· Για να έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες, πρέπει να έχουν περάσει τρεις (3) μήνες από τότε που δημιουργήθηκαν.
· Δεν ισχύουν πια τα όρια των 10.000 ευρώ για φυσικά πρόσωπα και των 75.000 ευρώ για νομικά πρόσωπα.
· Μειώνεται το ποσό της ελάχιστης μηνιαίας καταβολής από 146,74 ευρώ σε 100 ευρώ.
· Καταργείται η δυνατότητα επέκτασης των δόσεων στις 60 για τους οικονομικά αδύναμους.
Σύμφωνα πάντα με την εγκύκλιο, υπάρχουν δύο τρόποι που ο φορολογούμενος μπορεί να ακολουθήσει για να εξοφλήσει τις ληξιπρόθεσμες οφειλές του προς την εφορία.

Α. Κάνοντας χρήση του Ν.3888/2010
Με τον Ν.3888/2010, το Υπουργείο Οικονομικών είχε δώσει την δυνατότητα εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε 45 δόσεις, με μείωση των προσαυξήσεων, ανάλογα με το πρόγραμμα δόσεων που θα ακολουθούσε ο φορολογούμενος από 100% στην εφάπαξ καταβολή, έως 50% στο πρόγραμμα των 45 δόσεων.
Σήμερα ο τρόπος αυτός εξόφλησης είναι εν ισχύ, μιας και οι 45 δόσεις φτάνουν μέχρι τον Ιούνιο του 2014.
Όμως για να ακολουθήσει ο φορολογούμενος τον τρόπο αυτό εξόφλησης και παράλληλα να πετύχει μείωση των προσαυξήσεων έως 50% πλέον, θα πρέπει να εξοφλήσει τις δόσεις που δεν έχει μέχρι σήμερα πληρώσει και αναλογούν στον αριθμό των δόσεων από τον Οκτώβριο του 2010 (σύνολο 23 δόσεις).
Ας το δούμε με ένα παράδειγμα.

Έστω ληξιπρόθεσμη οφειλή ύψους 50.000 ευρώ και επιπλέον προσαυξήσεις ύψους 14.000 ευρώ.
Με το πρόγραμμα των 45 δόσεων θα έχουμε μείωση κατά 50% των προσαυξήσεων (14.000 x 50% = 7.000), η συνολική οφειλή από 64.000 ευρώ θα γίνει 57.000 ευρώ και η δόση 1.266,67 ευρώ.

Β. Κάνοντας χρήση της γενικής διάταξης περί ληξιπρόθεσμων
Σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις που ισχύουν για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών, ο έφορος ή η αρμόδια επιτροπή ή ο Υπουργός, μπορούν να εγκρίνουν την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών σε δόσεις.
Οι αρμοδιότητες καθορίζονται ανάλογα με το ύψος της ληξιπρόθεσμης οφειλής και πιο συγκεκριμένα.
α) Ο προϊστάμενος της ΔΟΥ ή του τελωνείου, για βασική βεβαιωμένη οφειλή μέχρι 300.000 ευρώ.
β) Επιτροπή, που συγκροτείται από τον προϊστάμενο της ΔΟΥ ή του τελωνείου ως πρόεδρο και μέλη τον νόμιμο αναπληρωτή του και τον προϊστάμενο του δικαστικού τμήματος ή του αντίστοιχου γραφείου, για βασική βεβαιωμένη οφειλή που υπερβαίνει τις 300.000 ευρώ και μέχρι τις 800.000 ευρώ.
γ) O Υπουργός Οικονομικών, μετά από γνωμοδότηση επιτροπής για βασική βεβαιωμένη οφειλή που υπερβαίνει το ποσό των 800.000 ευρώ.

Στην συγκεκριμένη ρύθμιση δεν υπάρχει καμία μείωση των προσαυξήσεων.
Η εξέταση του αιτήματος χορήγησης διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής ληξιπρόθεσμων οφειλών ενεργείται από το αρμόδιο όργανο με βάση τα κριτήρια και τους συντελεστές βαρύτητας αυτών.
Τα κριτήρια και οι αντίστοιχοι συντελεστές είναι:

Με βάση τα παραπάνω κριτήρια καθορίζονται και οι δόσεις που θα εγκριθούν από το αρμόδιο όργανο.

Πλεονεκτήματα της ρύθμισης
1. Δυνατότατα λήψης αποδεικτικού ενημερότητας χρεών προς το Δημόσιο. Σε περίπτωση που υφίστανται τακτοποιημένες οφειλές και ζητείται αποδεικτικό ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων ή μεταβίβαση ακινήτου με τίμημα, αυτό εκδίδεται με τον όρο της παρακράτησης μέρους ή του συνόλου των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Εάν δεν πληρούνται οι όροι έκδοσης του αποδεικτικού, αντί αυτού εκδίδεται βεβαίωση οφειλής για το σύνολο των οφειλών.
2. Αναστολή αναγκαστικών μέτρων είσπραξης.
Για να ανασταλεί η διαδικασία της αναγκαστικής εκτέλεσης, όπως έκδοση προγράμματος πλειστηριασμού κινητών και ακινήτων, θα πρέπει ο οφειλέτης να είναι συνεπής σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής της οφειλής του ή σε ισχύουσα νομοθετική ρύθμιση.
3. Αναστολή της ποινικής δίωξης του φορολογούμενου, που ισχύει για οφειλές άνω των 5.000 ευρώ.

Απώλεια ρύθμισης
Απώλεια της ρύθμισης και των ευεργετημάτων της επέρχεται όταν:
1. Ο οφειλέτης δεν καταβάλλει εμπρόθεσμα τρεις (3) συνεχείς μηνιαίες δόσεις της ρύθμισης.
2. Καθυστερήσει την καταβολή της προτελευταίας ή της τελευταίας δόσης της ρύθμισης για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών (3) μηνών.

Σε περίπτωση απώλειας της πρώτης διευκόλυνσης, η τυχόν αιτούμενη δεύτερη διευκόλυνση περιορίζεται στον αριθμό των δόσεων που προκύπτουν με βάση το άθροισμα των συντελεστών αξιολόγησης των κριτηρίων (μέχρι 26 και με πρώτη δόση τουλάχιστον το 15% της οφειλής για την οποία ζητείται η διευκόλυνση).
Τέλος, στα πλαίσια τυχόν τρίτης διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής, χορηγείται ο εναπομείναντας αριθμός των δόσεων, που δεν έχουν καταβληθεί στα πλαίσια της χορηγηθείσας δεύτερης διευκόλυνσης, με πρώτη δόση τουλάχιστον το 20% της οφειλής και ταυτόχρονη κατάθεση εγγυητικής επιστολής αορίστου διάρκειας, με την οποία θα διασφαλίζεται η πληρωμή των δόσεων αυτής.

Ποια είναι τα δικαιώματα του Δημοσίου σε περίπτωση ρύθμισης ληξιπρόθεσμων οφειλών
1. Το Δημόσιο διατηρεί το δικαίωμα και μετά τη συμμόρφωση του οφειλέτη στην διευκόλυνση τμηματικής καταβολής που του χορηγήθηκε:
α) Να λάβει ή να διατηρήσει το μέτρο της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα.
β) Να επιβάλει κατασχέσεις και να εγγράφει υποθήκες σε περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη των συνυπόχρεων ή των εγγυητών, εφόσον το χρέος δεν είναι ασφαλισμένο.
γ) Να μην χορηγήσει αποδεικτικό ενημερότητας στα πρόσωπα της προηγούμενης περίπτωσης, για τη διενέργεια ορισμένων πράξεων, όπως για τη μεταβίβαση ακινήτου, εφόσον το χρέος δεν είναι ασφαλισμένο.
δ) Να δώσει εντολή παρακράτησης μέρους ή του συνόλου της χρηματικής απαίτησης του οφειλέτη κατά τρίτων προσώπων, για την είσπραξη της οποίας ζητείται το αποδεικτικό ενημερότητας.
ε) Να προβεί σε συμψηφισμό των χρηματικών απαιτήσεων του οφειλέτη κατά του Δημοσίου και μέχρι του ύψους των ληξιπρόθεσμων χρεών του.
2. Με την απόφαση παροχής διευκόλυνσης τμηματικής καταβολής αναστέλλεται ο χρόνος παραγραφής των χρεών.
3. Οι αναγκαστικές κατασχέσεις που έχουν επιβληθεί εις χείρας τρίτων δεν αναστέλλονται και τα ποσά που εισπράττονται με τις κατασχέσεις αυτές λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη δόσης ή δόσεων, εφόσον δεν πιστώνονται με άλλες οφειλές που δεν είχαν υπαχθεί στην διευκόλυνση ή δημιουργήθηκαν κατά το χρονικό διάστημα που ίσχυε η διευκόλυνση.
4. Τα ποσά που εισπράττονται από την παρακράτηση ποσοστού απαίτησης του οφειλέτη λόγω της χορήγησης αποδεικτικού ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων, μπορεί να καλύψουν δόση ή δόσεις της χορηγηθείσας διευκόλυνσης, εφόσον δεν πιστώνονται διαφορετικά.

Να θυμίσουμε εδώ ότι δεν επιτρέπεται η επιβολή κατάσχεσης επί μισθών, συντάξεων ή ασφαλιστικών βοηθημάτων που καταβάλλονται περιοδικώς, σε βάρος οφειλετών του Δημοσίου εφόσον το ποσό αυτών, αφαιρουμένων των υποχρεωτικών εισφορών, είναι μέχρι των 1.000 ευρώ μηνιαίως. Αν ο μισθός, η σύνταξη ή το βοήθημα υπερβαίνει το ποσό των 1.000 ευρώ, λαμβανομένης υπόψη και της περίπτωσης που ο οφειλέτης του Δημοσίου λαμβάνει τα ανωτέρω από δύο ή περισσότερους φορείς, λαμβάνεται υπόψη το συνολικό ποσό αυτών και επιτρέπεται η κατάσχεση του 25% αυτών, το εναπομείναν ποσό όμως από το σύνολό τους να μην είναι κατώτερο των 1.000 ευρώ.

Οι ποινικές κυρώσεις που επισύρουν τα ληξιπρόθεσμα χρέη
Με την έναρξη εφαρμογής του Ν.3943/2011 αυξήθηκαν υπέρμετρα οι ποινικές κυρώσεις που επιφέρει η ύπαρξη ληξιπρόθεσμων χρεών. Πιο συγκεκριμένα αυξήθηκαν οι επιβαλλόμενες ποινές ως εξής:
– Χρέη από 5.000 – 10.000 ευρώ, φυλάκιση έως ένα (1) έτος (προηγουμένως δεν υπήρχε).
– Χρέη πάνω από 10.000 – 50.000 ευρώ, φυλάκιση τουλάχιστον έξι (6) μηνών (προηγουμένως φυλάκιση τουλάχιστον 4 μηνών).
– Χρέη πάνω από 50.000 – 150.000 ευρώ, φυλάκιση τουλάχιστον ενός (1) έτους (προηγουμένως φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών).
– Χρέη πάνω από 150.000 ευρώ, φυλάκιση τουλάχιστον τριών (3) ετών (προηγουμένως φυλάκιση τουλάχιστον 1 έτους).
Όταν το ποσό εξοφληθεί μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης, σε οποιονδήποτε βαθμό, η πράξη μπορεί να κριθεί ατιμώρητη.
Η ποινική δίωξη ασκείται με αίτηση του προϊσταμένου της ΔΟΥ ή του τελωνείου με πίνακα χρεών προς τον Εισαγγελέα Πρωτοδικών της έδρας τους.